BİR FOTOĞRAFA DAİR II VİTA TENEKESİ

Sevgili Müdürüm
Bu fotoğraf da bana ilginç geldi.
Eski zamanlardan kalma bir anı.

Eski evimizin karşısındaki Nazmiye teyze gibi
Hani kocası zahireci Yusuf Amca öldükten sonra
Evlenmemiş kızı ile kalan
İki oğlunun da arayıp sormadığı
Sokakta top oynarken çocuklara
Salçalı ekmek ve su veren
Mahallemizin güzel ablası
Nazmiye Teyze

Annem aşure yaptığında kapısını çaldığımız
Babamın zoruyla bayramlarda el öpmeye gittiğimiz
Pencereden uzattığı sepetle bakkaldan ekmeğini aldığımız
“Gadasını aldığım” diyerek bizleri seven
Nazmiye Teyze

Ama Müdürüm
Ben başka bir ayrıntıya
Dikkatini çekicem.
Pencere önündeki Vita tenekesi

Çocukluğumun unutulmaz figürü
Alt kuşaklara yağ markası mıydı?
Saksı markası mıydı?
Bir türlü anlatamayacağımız.
Vita tenekesi

90’ların başlarında yerini
Sanayağ ve Aymar’a bırakan
Artık kullanmadığımız “margarin”
Kelimesini lugatımıza kazandıran
Bizim kuşağın damar tıkanıklığı
Ve kalp krizlerinin müsebbibi
Gelmiş geçmiş en karizmatik katı yağ

Sarı rengi ve garip logosu ile
Efsaneleşmiş teneke kutusu ile
Tenekedeki yağ bittikten sonra
Halter ağırlığı, su tenekesi, kum tenekesi
Tahıl ölçer ve çiçek saksısı olarak
Halkımızın çeşitle amaçlarla kullandığı
Vita tenekesi

O tenekelerin içinde
Ortanca, begonya, fesleğenler
Ama en çok da sardunyalar
Renk renk, çeşit çeşit
Ceylangözü, sarmaşık, sakız
Sardunyalar

Müdürüm
Günümüze nadiren kalmışlardır.
Şimdilerde yağlı, pis, paslı, kullanışsız
Ama nem, pas ve hava şartlarına
Yıllarca dayanabilen işlevsel bir teneke
Gecekondu mahallelerin
Vazgeçilmek pencere önü dekoru
Eski Türk filmlerinde
Mahalle kavgalarında
Cadı kadınların birbirine attıkları

Vita tenekeleri artık anılarda kaldı
Artık Vita tenekelerini bulmak imkansız
Artık sadece bu fotoğrafta kalmış gibi
Bu foto bile bana ince bir nostalji yaşatıyor
Çocukluğumun yasemin kokulu akşamları
Kömür ve is kokan mahalle araları
Pencere kenarlarında kırmızı sardunyalı
Vita kutuları

Hala Ankara’nın arka ara sokaklarında
Cebeci, Hamamönü, Dışkapı’da
Belki ahşap ya da cumbalı bir evde
Vita saksıları

Müdürüm
Bu Vita saksıları
İçinde savaş görmüş
Dede ve nineleri barındırır
İçinde büyük şehir görmemiş,
Delice tüketim tutkusuna yenik düşmemiş
Modern zamanlara başkaldıran bir isyanı barındırır.
Dünyanın parası verilerek çevrelenmiş
Soğuk ve kişiliksiz yapay düzenden uzak
Görebilene nice incelikler sunan
Kasaba ve köy bahçelerinin
“Biz de varız, buradayız” duruşudur.

Bu Vita saksıları
İçindeki ortanca, fesleğen
Hele hele sardunyaları ile
Tenekelerin içinden gülümseyen
İnsanı nedensiz sevinçlere boğan
Çiçekleri güzel, kokuları sahici
ve artık antika muamelesi gören
Pencereden Fahriye abla
Ya da Adile Naşit çıkacakmış hissi veren
Eski zaman türküleri gibidir

Artık anılarda
Ya da bu siyah beyaz fotoğraflarda kaldı
Bakarsın bir girişimci çıkar
Vita tenekesi görünümlü
Toprak saksı üretir
Balkonda sardunyalar arasında
Belki insan çocukluğuna geri döner
Hepsi eskilerde, geçmişte kaldı
Belki de herşey için çok geç

Nadir AVŞAROĞLU
Ekim – 2022