ANKARA’NIN HANLARI

ANKARANIN HANLARI

Yıllar önce TRT’de bir programda izlemiştim, Anadolu toprakları üzerinde halen kullanılan son han, Kahramanmaraş merkezinde bulunuyormuş. Kış ayları kapalı olan bu han Maraş’ın ilçelerinden merkeze gelen ve genellikle inşaat ve tarım işçisi olan kişilere hizmet veriyormuş. Döşekleri ve yorganları ile hana gelen bu insanlar, ahırdan bozma odalarda 8-10 kişi birlikte kalacak şekilde yaşıyor, Hanın ortasındaki tulumbadan su çekiyor hanın ortasında bulunan büyük bir ocakta yemeklerini yapıyormuş.

Hanın işletmecisi ve bitişiğindeki bakkalın sahibi olan kişi “adam başı 1 lira, eğer atları da varsa hayvan başı 1,5 lira” aldığını söyledi. Hayvanlara yem de verildiği için fiyat farkı varmış. Kahramanmaraş’taki bu han, “Han Duvarları”ndaki Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış’tan sonra bana çok ilginç geldi. Sanki Maraş ili, hanlarla özdeşmiş gibi.

Yıllar boyunca Ankara sadece Cumhuriyetle var olmuş gibi bizlere aktarıldı. Bu devirden önce sanki hiç var olmamış “kasaba irisi” bir yerleşkeydi. Marşta da olduğu gibi “yoktan var edilmiş ilk şehir”di. Oysa Ankara’da Hititler, Frigler, Roma gibi birçok kültürle acısından önemli bir kent. İpek yolunun ve ticaretin önemli geçiş yollarından biri. Bu nedenle kervanların ve tüccarların konaklayabilecekleri ve işlerini görebilecekleri konfor alanlarına ihtiyaç bulunmakta.

İşte “Ankara Hanları” yüzyıllar boyunca bu ihtiyaçlardan var oluyorlar.

Kentler, kendi tarihleriyle birlikte yaşıyorlar. Kendi geçmişlerine, kentlilerin özelliklerine, yaşayanların beklentilerine karşılık geliyorsa, o kentte kalıcı bir kültür oluşturuyorlar. Bu çalışmada da Ankara’nın tarihi mekanlarını, Ankara’nın hanlarını çeşitli kaynaklardan yararlanarak ele almaya çalıştım. Yazarın dediği gibi;

Hancı değişir,
Misafirler gider,
Yenileri gelir …
Ama han hep orada kalır.