ANKARA’NIN ÇEŞMELERİ

ANKARANIN ÇEŞMELERİ

Su’dan başlayan,
Su içinde serpilen,
Su ile devam eden,
Su’dan mahrum kalınca sona eren,
Kısacası su etrafında şekillenen bir hayattır insanınki.
Anadolu’da kurulan bütün medeniyetlere ev sahipliği yapan su hakkında tarih kitaplarının yaprakları; medeniyetlerin kurulması, gelişmesi ve hatta bazen de yok olmasında suyun çok önemli bir rol oynadığını yazmaktadır. Uygarlıkların beşiği kabul edilen Anadolu toprakları üzerinde tarih sahnesinden geçmiş pek çok medeniyet, su ile yoğrulan Anadolu şehirlerine çok sayıda eser bırakmıştır. Bu nedenledir ki, gerçek bir su medeniyeti olan Anadolu’ya kulak verdiğimizde duyduğumuz ilk ses “suyun sesi” olur.
Çeşmeler; bizim ”Anadolu Kültürü” içinde önemli bir yer tutar. Bizim kültürümüzde çeşmeler, insana ve diğer canlılara verilen değerin önemin bir göstergesidir. “Selçuklu ve Osmanlı Kültürü” içinde, çeşmelerin çok büyük önemi vardır. Anadolu insanı çeşmeden içilen suyun en büyük hayır (sevap) olduğuna inanmışlardır. Şehirlerin önemli noktalarına, “Sebil Çeşmeler” yapılmıştır. İnsanların bu çeşmelerden faydalanması sağlanmıştır. Ankara’da Osmanlı döneminde yapılan bazı çeşmeler, mimari yapısıyla hala birer sanat eseri olarak hizmet vermektedir. “Sebil” demek; bedava demektir. Herkesin ücretsiz olarak yararlanması için yapılan çeşmelere, su içilen yere de ”sebil” denmektedir. Yapısına göre; ”sersebiller” ve de ”selsebiller’de” vardır. Günümüzde artık su, ”pet şişeye” girdi. Büyük damacanalarla evlere servis ediliyor. Artık su parayla satılıyor. Hem de ”sütten” daha pahalı. Öyle her yerde, Eski Ankara’daki “şarıl şarıl” akan çeşmeler yok. Ankara gibi büyük kentlerde, parasız su bulup içmak artık mümkün değil. Artık o güzelim çeşmeler türkülere, şiirlere, şarkılarda.
Yol kenarlarında, cadde ve sokaklarda, insanların uğradıkları yerlerdeki çeşmeler… Bütün canlıların emrinde olan, gece gündüz bıkmadan akan çeşmeler… Kimisinin suyu çok, kimisinin suyu az, kimisi de kurumuş çeşmeler… Sessizliğin ve yalnızlığın kol gezdiği bir yerde şırıltısı ile türkü söyleyen çeşmeler… Bir hayatın sürdürülmesine, sürekli katkı yapan çeşmeler… Kuşları, etrafına toplayan çeşmeler… En yaban bir canlının bile, dostu olan çeşmeler… Herkesin dostu olan çeşmeler… Şarkılara, türkülere konu olmuştur, Âşıkların buluşma yeri Sahipsiz, isimsiz Çeşmeler… Nadir AVŞAROĞLU Nisan 2025 – ANKARA