MAVİ LİMAN

Sıtkı kardeşim

Mavi Liman şiiri
Sözleriyle muhteşemdir

“Çok yorgunum, beni bekleme kaptan.
Seyir defterini başkası yazsın.
Çınarlı, kubbeli, mavi bir liman.
Beni o limana çıkaramazsın.”

Çoğu akşam edebiyatla ilgili
Genelde şiire dair birşeyler paylaşıyorum.

Bu akşam paylaştığım
Nazım’ın “Mavi Liman” şiiri çok beğeni aldı.
Birçok dost özelden yazdı, söylemlerini paylaştı.
Birçoğu da Cem Karaca’nın şarkısını gönderdi.

Sıtkı Hocam
Doğrudur

Cem Karaca’nın Mavi Liman şarkısı
En az şiir kadar güzel ve vurucudur.

Anlatıya göre;
İstanbul’dan, Sovyetlere giden bir gemi kaptanı
Limanda dalgın vaziyette denizi seyreden Nazım’ı tanır.
Vatana ihanetten(!) sürgün şairi İstanbul’a götürmek ister.
Kaptan, Nazım’a yalvarır, yakarır, ikna etmeye çalışır.
Gel benimle gemiyle götüreyim, kimse duymaz der.
Ancak hastalığı ilerleyen ve memlekete dönemeyeceğini bilen
Burnunda memleketi tüten koca yürekli şair
“Beni o limana çıkaramazsın” diyerek, reddeder.

Ölümünden altı yıl önce yazılmış bir şiir olmasına rağmen
Sanki ölümü bekleyen bir insanın sözleri gibi hissettirir.
Belki de artık geri dönemeyeceğini anlamış ve
Kabullenmiş bir insanın ruh hali

ve nasıl bir kaderdir ki bu şiiri hakkıyla yorumlamak da
Sürgündeki Cem Karaca’ya nasip olmuştur.
84 yılında yine aynı nedenle Almanya’da sürgün olan
Cem Baba, bu güzel sözlere
Tüm ruhunu katarak
Şiiri besteler.

Sıtkı hocam,

Saçmalıkların verdiği bıkkınlık,
Pisi pisine yaşanan gurbetlik,
Bitmez tükenmez bir memleket hasreti
İlk defa okuyanın bile,
Nazım Hikmet’den haberdar olmayanların bile
İçindeki hüzne kolayca kapılabildiği şiir.

Şiirin kendisi bile çok yorgundur.
Dizeler ölümü aklına getirir.
Sanki son nefesini verir gibi
Bıkkınlık, bitmişlik, tükenmişlik
Vatan hasretini en güzel anlatan şiir.

Sıtkı Hocam
Cem Karaca’nın tüm ruhunu katarak
Söylediği muhteşem şarkı.

Beğenilen bir şiiri
Bestelemek hayli zordur.
Vurgular kaçar, anlam kaybolur
Aynı hissi veremezsin
Ama bu şiir ve bu beste
Ne eksik, ne fazla.
Budur …

https://www.youtube.com/watch?v=p_ibErhjDS8&ab_channel=g%C3%BClg%C3%BCnbaltac%C4%B1

Söz, müzik, ses ve tonlama ahengi,
Bu şarkının gerçekliğini o kadar iyi sağlıyor ki.
İnsan, “çok yorgunum” diyene mi?
Yolcusunu gitmek istediği limana ulaştırmayan Kaptan’a mı,
Sayfaları boş kalacak seyir defterine mi?
Çıkıl(a)mayacak o çınarlı, kubbeli, mavi bir limana mı?
Üzülsün bilemiyor.

Nazım’ın şiiri yazarken hissettiği duyguları
Bu kadar iyi bir şekilde yorumlayabilmek,
Cem Karaca’nın neden Cem Baba olduğunun
En iyi cevabıdır da aynı zamanda.

Cem Karaca’nın yorumu
Memleket özlemi, çaresizlik
İnsanın içini ayrı bir acıtıyor.
Ruhuna işliyor.

Çınarlı kubbeli mavi bir liman ise
Çok hoş bir cennet tasviri gibi.
O, “beni bekleme kaptan” derken,
Sen dolu dolu gözlerle uzaklara bakıp
Düşüncelerinde kaybolursun.

“Çıkaramazsın” derken
Gerçekten o limana çıkmayı tüm kalbiyle istemekte,
Ama çıkamayacağını da yine hissediyorsun.

“Beni o limana çıka-ra-maz-sın”
İnanılmaz bir duygu yoğunluğu yaşatır
Cem Karaca, her zaman o müthiş yorum ve gırtlağıyla.
Cem Karaca’dan, sonra kim söylerse söylesin, o şarkı eksik kalır.
Cem Karaca’nın, sesi bir şarkıya değmişse, o şarkının bir tık üstü yoktur.

Şiir, şarkısından daha güzel
Yaşanabilecek tüm duygularKırgınlık, hasret, gurur ne ararsan var
Yalnızca 4 dizesi var ama anlattıkları kitaplara sığmaz.

Vazgeçmişliği anlatan
İnsanın ciğerini yakan
Derman bırakmayan
Tükenmişliği anlatan dizeler
Okurken hissedilen yorgunluk
İnsanın içini acıtan, hasret kokan şiir

Nazım Hikmet’in gözlerindeki,
Cem Karaca’nın sesindeki
Memleket hasretini
İliklerinize kadar hissedebilirsiniz.

Ayrıca, şiddete bulaşmadığı halde
Sadece düşüncelerini savunduğu
ve açıkça taraf olduğu için bir insanı
Memleketinin dışında yaşamaya zorlayan
Bir düşünceye verilecek en güzel
ve maalesef en hazin cevap da
Bu şiir/şarkıdan başkası olamazdı.

Nadir AVŞAROĞLU
Eylül 2020